
دیابت چیست؟ ۱۲ نشانه غیرمعمول دیابت
انسولین چیست؟
انسولین هورمونی است که در پانکراس ساخته میشود و وظیفه دارد سطح قند خون را تنظیم کند. همچنین به بدن کمک میکند تا قند موجود در کربوهیدراتها را به انرژی مورد نیاز برای فعالیتهای روزانه تبدیل نماید.
وقتی انسولین در بدن وجود نداشته باشد یا عملکرد آن دچار اختلال شود، قند نمیتواند وارد سلولها شود و در نتیجه در جریان خون تجمع پیدا میکند.
هر سال حدود ۱.۲ میلیون نفر در آمریکا به دیابت مبتلا میشوند، اما بسیاری از افراد ممکن است مدتها بدون تشخیص باقی بمانند.
دیابت یک بیماری مزمن و پیشرونده است. به همین دلیل، شناخت علائم و توجه به نشانههای آن نقش مهمی در کنترل قند خون و پیشگیری از عوارض دارد.
با این حال، علائم اولیه دیابت در همه افراد یکسان نیست. برخی نشانههای واضح و شایع دارند، در حالی که عدهای دیگر علائم غیرمعمول را تجربه میکنند.
در ادامه با ۱۲ علامت غیرمعمول که میتوانند نشاندهنده ابتلا به دیابت باشند آشنا میشویم:
-
تیرگی پوست در ناحیه گردن
یکی از نشانههای هشداردهنده دیابت میتواند ایجاد لکههای تیره روی پوست، بهویژه در اطراف گردن باشد.
این تیرگیها ممکن است گسترده باشند یا فقط در چینهای پوستی دیده شوند. در برخی موارد، پوست این ناحیه حالتی ضخیمتر یا مخملی به خود میگیرد.
این وضعیت با نام علمی آکانتوزیس نیگریکانس (Acanthosis Nigricans) شناخته میشود و گاهی در کشاله ران یا زیر بغل نیز مشاهده میگردد.
آکانتوزیس بیشتر در افراد مبتلا به دیابت نوع دو و کسانی که پوست تیرهتری دارند شایع است. علت بروز آن معمولاً سطح بالای انسولین در خون است که موجب تکثیر بیشازحد سلولهای پوستی میشود.
-
عفونتهای مکرر
دیابت میتواند باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شود و همین موضوع احتمال ابتلا به بیماریها و عفونتهای مکرر را افزایش میدهد.
برخی از این عفونتها عبارتاند از:
زمانی که سطح قند خون بیش از حد بالا میرود، حرکت گلبولهای سفید در جریان خون با مشکل مواجه میشود. این امر توانایی بدن برای مقابله با عفونتها را کاهش میدهد و فرد بیشتر در معرض بیماری قرار میگیرد.
-
تغییرات بینایی
اگر متوجه تغییراتی در دید خود شوید، شاید اولین فکرتان مراجعه به چشمپزشک باشد. اما باید بدانید که تغییرات بینایی میتواند یکی از نشانههای هشداردهنده دیابت نیز باشد.
قند خون بالا میتواند بر تمام بخشهای بدن، از جمله چشمها اثر بگذارد. این وضعیت باعث تغییر سطح مایعات در چشم میشود که در نتیجه تورم، تاری دید یا مشکل در تمرکز روی اشیاء را به دنبال دارد.
-
سرگیجه و سبکی سر
بسیاری از افراد سرگیجه را به خستگی یا گرسنگی نسبت میدهند که البته درست است، اما این علامت میتواند با دیابت هم مرتبط باشد و صرفاً ناشی از قند خون پایین نباشد.
قند خون بالا نیز ممکن است باعث منگی شود. سطح بالای گلوکز، موجب افزایش دفع ادرار میگردد و همین مسئله کمآبی بدن را به دنبال دارد. کاهش آب بدن مستقیماً بر عملکرد مغز اثر گذاشته و میتواند تمرکز و حافظه را مختل کند.
-
اختلالات جنسی
اختلال نعوظ یکی از علائم احتمالی دیابت است که معمولاً در مردان مبتلا به دیابت نوع دو دیده میشود و توانایی رسیدن به نعوظ را دشوار میکند.
این مشکل زمانی رخ میدهد که قند خون بالا به اعصاب و رگهای خونی که وظیفه خونرسانی به آلت تناسلی را دارند آسیب میزند.
اختلالات جنسی میتواند در زنان نیز بروز کند و به کاهش میل جنسی یا خشکی واژن منجر شود. هرچند تحقیقات درباره تأثیر دیابت بر عملکرد جنسی زنان کمتر از مردان شفاف است، اما ارتباط آن همچنان قابل توجه است.
-
تحریکپذیری و تغییرات خلقی
احساس زودبهزود عصبانیت یا تغییرات مداوم خلقی میتواند نشانهای از دیابت تشخیص دادهنشده باشد. دلیل آن نوسانات سریع قند خون در اثر کنترلنشده بودن دیابت است.
چه قند خون پایینتر از حد طبیعی باشد و چه بالاتر، این تغییرات میتوانند بر روحیه و احساسات فرد تأثیر بگذارند.
خبر خوب این است که تحریکپذیری و سایر تغییرات خلقی معمولاً موقتی هستند و با تثبیت قند خون، وضعیت روحی نیز به حالت طبیعی بازمیگردد.
-
کاهش وزن ناگهانی
وقتی بدن نتواند انسولین تولید کند یا از آن به درستی استفاده نماید، سلولها قادر به دریافت و استفاده از گلوکز بهعنوان منبع انرژی نخواهند بود.
در این شرایط، بدن برای تأمین انرژی به سراغ چربیها و حتی تودههای عضلانی میرود. همین موضوع میتواند باعث کاهش وزن ناگهانی و غیرمنتظره شود.
8. خارش پوست
دیابت تشخیصدادهنشده و افزایش سطح قند خون میتواند به رشتههای عصبی در سراسر بدن آسیب برساند. این آسیب عصبی اغلب در دستها و پاها بیشتر دیده میشود.
آسیب به اعصاب ممکن است باعث خارش شود. همچنین، آسیب به رگهای خونی در اثر قند خون بالا میتواند گردش خون را کاهش دهد. در نتیجه، پوست خشک میشود و خارش یا پوستهپوسته شدن را به همراه دارد.
۹. بوی میوهای دهان
یکی دیگر از علائم کمتر شناختهشده دیابت، بهویژه در شرایطی به نام کتواسیدوز دیابتی، بوی میوهای در نفس است.
زمانی که بدن نتواند از انسولین برای تأمین انرژی استفاده کند، شروع به تجزیه سلولهای چربی مینماید. این فرآیند اسیدهایی به نام کتونها تولید میکند.
در حالت طبیعی، کتونهای اضافی از طریق ادرار دفع میشوند. اما وقتی بدن به شدت در حال مصرف چربی بهعنوان سوخت باشد، نفس فرد ممکن است بویی شبیه میوه، استون یا حتی لاک ناخن پیدا کند.
کتواسیدوز دیابتی یک عارضه جدی دیابت است و در صورت مشاهده چنین علائمی، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
10. درد در اندامها
وقتی قند خون بالا به اعصاب آسیب میزند، عارضهای به نام نوروپاتی دیابتی رخ میدهد که میتواند با درد یا گرفتگی عضلات همراه باشد.
این درد معمولاً در پاها یا ساقها احساس میشود و گاهی با سوزنسوزن شدن، احساس سوزش یا بیحسی در دستها و پاها همراه است.
11.خشکی دهان
خشکی دهان ممکن است برای هر فردی اتفاق بیفتد، اما در افراد مبتلا به دیابت شایعتر است. دلیل آن کاهش ترشح بزاق در اثر بالا بودن قند خون است.
کمبود بزاق در دهان میتواند زمینهساز پوسیدگی دندانها و بیماریهای لثه شود. جالب است بدانید خشکی دهان حتی پس از تشخیص دیابت نیز ممکن است ادامه پیدا کند، زیرا برخی داروهای کنترل دیابت خود میتوانند این عارضه را ایجاد کنند.
12.حالت تهوع و استفراغ
حالت تهوع و گاهی استفراغ نیز از دیگر علائمی است که میتواند نشاندهنده دیابت باشد. این مشکل اغلب به دلیل آسیب عصبی در دستگاه گوارش ایجاد میشود.
زمانی که اعصاب آسیبدیده قادر نباشند حرکت طبیعی غذا از معده به رودهها را مدیریت کنند، غذا در معده باقی میماند و همین موضوع باعث تهوع و در برخی موارد استفراغ میشود.
علائم شایع دیابت
علاوه بر شناخت علائم غیرمعمول و نادر دیابت، توجه به علائم شایع که نشاندهنده عدم توانایی بدن در استفاده صحیح از انسولین هستند نیز اهمیت دارد.
برخی از علائم شایع دیابت عبارتاند از:
-
- افزایش تشنگی
- تکرر ادرار
- گرسنگی شدید
- بهبود آهسته زخمها
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگرچه دیابت درمان قطعی ندارد، اما با یک برنامه درمانی مناسب میتوان آن را کنترل کرد. عدم درمان دیابت میتواند منجر به عوارض جدی شود، از جمله:
-
- آسیب غیرقابل بازگشت به اعصاب
- نابینایی
- مشکلات پوستی
- بیماریهای کلیوی
- قطع عضو
- سکته
- مرگ
اگر احساس میکنید در وضعیت جسمی یا روحی خود تغییراتی ایجاد شده یا هر یک از علائم دیابت را دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص دیابت معمولاً با انجام آزمایش قند خون تصادفی، آزمایش قند خون ناشتا و آزمایش A1C که سطح گلوکز خون را در طول زمان نشان میدهد، انجام میشود.
پس از تشخیص دیابت، درمان میتواند شامل انسولین، داروهای خوراکی، ورزش و تغییرات در رژیم غذایی باشد.
تشخیص علائم اولیه دیابت میتواند دشوار باشد. اگر هر یک از علائم غیرمعمول را تجربه میکنید که بهبود نمییابند یا بدتر میشوند، حتماً وقت ملاقات با پزشک بگیرید.
انجام آزمایشهای مربوطه میتواند وجود یا عدم وجود این بیماری را مشخص کند. در صورت تشخیص دیابت، پزشک بهترین روش درمانی و برنامه مراقبتی را برای شما توصیه خواهد کرد.